Waarom maakt poort geen deel uit van isolatieschil?
Door de alomtegenwoordigheid van voertuigen allerhande is de sectionaalpoort een vanzelfsprekend onderdeel van een gebouw. Er schuilt echter meer achter deze afsluiting dan je zou durven denken. Hoe garandeer je de veiligheid? Hoe zorg je ervoor dat de poort soepel loopt – en dat voor jaren aan een stuk? En hoe zorg je ervoor dat de ruimte geventileerd blijft?
Duidelijke opdeling
Eigenlijk kun je slechts tussen twee types kiezen: een zijdelingse poort en een verticale poort. Hun onderlinge verschil is vrij duidelijk, aangezien de richting waarin ze bewegen volledig anders is. Ook op het gebied van marktaandeel is er een duidelijk verschil. De verticale poort staat geboekt als de standaard met een marktaandeel van meer dan 95%. De zijdelingse poort wordt eigenlijk vooral gezien als een alternatief, als de standaard door omstandigheden niet mogelijk is:
- als er geen ophanging aan het plafond mogelijk is door omstandigheden: het plafond is te laag, de muren staan scheef, er liggen buizen in de weg …;
- als de poort ook als deur gebruikt wordt.
Zelfs in dat laatste geval kan nog gekozen worden voor een verticale variant. Als die doorgang namelijk gebruikt wordt voor bv. een (brom)fiets of motor, loopt de deur bij verticale poorten niet helemaal door tot het vloerniveau vanwege de nodige stabiliteit van de poort. Toch bedraagt die sokkel bij sommige merken slechts enkele millimeters waardoor die niet langer een drempel vormt. Bij lage garages is het ook zo dat je met een zijdelingse poort slechts enkele centimeters wint ten opzichte van een verticale poort.
Waar gaat de poort naartoe?
Verticale poorten hebben ook een streepje voor qua plaats die ze innemen in de ruimte. Bij opening komt een verticale poort terecht aan het plafond en zal die niet in de weg hangen. De zijdelingse poort moet je bij opening daarentegen langs de muur weg plaatsen, wat veel minder vanzelfsprekend is omdat je hier 3 of zelfs 4 m vrije wandruimte nodig hebt. Dat is niet zo evident in een garage die vaak dienst doet als bergruimte met rekken of kasten, of waar een zekeringkast in staat.
Omdat een garage vaak ook niet waterpas staat (regen- of sneeuwwater op de auto moet uit de ruimte weg kunnen stromen om geen vochtige ruimte te creëren), heb je ook een probleem met de zijdelingse poort, omdat die steeds de neiging zal hebben om naar het laagste punt van de garage te gaan.
De verticale poort
Een verticale poort wordt voortbewogen met de hand of met een motor. Bij dat laatste zal een motor kracht zetten op een tandwielriem om zo te openen of te sluiten. Die motor zal er ook voor zorgen dat de poort stopt (en terug omhoog gaat) wanneer er een zekere vorm van weerstand optreedt in de beweging – een auto, een fiets of een persoon.
Maximaal evenwicht
Een verticale poort is standaard opgebouwd met vier panelen. Afhankelijk van de producent van die panelen kun je kiezen uit verschillende maten; hoe meer hoe beter, aangezien je zo meer vrijheid hebt om vier zo gelijk mogelijke panelen te bekomen. Idealiter heb je dus vier gelijke panelen voor een evenwichtige poort. Dat ziet er eerst en vooral al een pak mooier uit dan een poort met ongelijke panelen. Een evenwichtige poort zal echter ook minder snel verslijten omdat elk wieltje in de geleiding even soepel kan lopen; er is geen component dat meer of minder belast wordt, wat de algeheel levensduur zal verhogen.
Evenwicht zorgt voor veiligheid
Dan is er nog het veiligheidsaspect: een evenwichtige poort zal zijn positie behouden als de veer zou breken en dus blijven staan. Heb je een onevenwichtige poort, dan bestaat de kans dat de poort bij een veerbreuk verder naar beneden zal vallen.
Onderhoud
Aangezien het gaat om mechanische bewegingen, zal er wel een vorm van slijtage zijn, maar die kan vrij makkelijk verholpen worden met een regelmatig onderhoud (bijvoorbeeld jaarlijks). Bij dat onderhoud bekijkt de professional alle componenten even en vervangt ze waar nodig; zo kun je een veerbreuk voorkomen en vermijd je een poort die geblokkeerd staat.
In industriële sectoren is zo’n onderhoud verplicht (dat valt onder de Machinerichtlijn). Bij de (particuliere) woningbouw is dat niet het geval, al wordt een syndicus van een appartementsgebouw wel steeds vaker gevraagd om dat onderhoud mee in de jaarplanning te zetten.
De zijdelingse poort
De zijdelingse poort kent een gelijkaardige opbouw als de verticale poort, behalve dat die uiteraard een kwartslag is gedraaid. Hier heb je ook je panelen, die idealiter even groot zijn voor dezelfde redenen als die voor een verticale poort. De panelen van zowel zijdelingse als verticale poorten zijn dezelfde, alleen is hun beweegrichting anders.
STANDAARDHOOGTES EN VERSCHILLENDE BREEDTES
Poorten kunnen uiteraard wel verschillen in groottes. Kijken we naar de hoogte van een poort, dan zal die – toch bij woningbouw – in meer dan 80% van de gevallen een hoogte hebben van zowat 2,25 m. De breedte van een poort kan echter gaan van 2 tot 7 m, om er bijvoorbeeld twee auto’s in te stallen. Bij zijdelingse poorten is daar snel een mouw aan gepast door meerdere secties te gebruiken, al moet die uiteraard nog helemaal in de garageruimte geschoven kunnen worden. Bij verticale poorten worden vanaf een bepaalde breedte verstevigingsprofielen voorzien, zodat die secties minder zullen kunnen ‘werken’.
DE INVLOED VAN HET WEER
Dat ‘werken’ van de poort is reëel, aangezien de poort een groot oppervlak is dat onderhevig is aan warmte, en dus aan uitzetting. Die mate van uitzetting hangt wel in hoge mate af van de kleur en de oriëntering van de poort. Gaat het om een donkere poort in een zuidelijke gevel, dan zul je onherroepelijk uitzetting hebben. De poort zal dan in de geleidingen geduwd worden, waardoor de poort veel moeilijker te openen of sluiten zal zijn. De motor (indien aanwezig) zal ook veel meer kracht moeten zetten om die poort in beweging te krijgen – of zal de poort niet willen laten bewegen omdat de weerstand te groot is. Voor het optimale gebruiksgemak kan de poort bediend worden vanop afstand
AANDRIJVING POORT
Bij de aandrijving heb je verschillende motortypes, met als grootste belang het comfort voor de eindgebruiker. Hoe groter de poort is, hoe zwaarder de motor uiteraard moet zijn. Daarnaast zijn er wel gradaties in motoren, al worden er vandaag geen slechte motoren meer gemaakt. Het verschil tussen motoren ligt hem vaak wel in de aan- of afwezigheid van extra ledlichtjes of het aantal seconden dat een poort sneller opent of sluit. Vandaag zijn meer dan 90% van alle verkochte poorten bij ons voorzien van een aandrijving. Slechts in specifieke gevallen zoals een reeks te huren garages zal dat nog manueel zijn, vanwege de kostprijs.
ISOLATIE
De secties bestaan uit twee stalen bladen, waartussen PU-schuim zit vervat. Wanneer het gaat om een poort waar geen isolatie nodig is (bv. een binnenpoort tussen twee magazijnruimtes, een poort in een afzonderlijk garagegebouw), dan voldoen enkelwandige panelen zonder PU-schuim. Je bespaart er nu eenmaal kosten mee. PU-schuim heeft de beste eigenschappen om mee te werken: enerzijds uiteraard goede isolerende kenmerken, maar daarnaast is het makkelijk te verwerken: door zijn oorspronkelijk vloeibare toestand is die makkelijk toe te passen tijdens de (massa)productie van de panelen.
De kwaliteit van het PU-schuim is uiteraard van belang: je wil niet dat je op warme dagen plots blazen krijgt op je poort omdat er lucht vastzit in de PU-schuim. Ook hier heeft de verticale poort een streepje voor: die is in gesloten toestand namelijk aan de vier zijden vrij goed afgesloten met rubber afdichtingen. Bij een zijdelingse poort is dat aan de onderkant niet mogelijk omdat dat te veel zou slijten. Daar werk je dan met een borstelstructuur, wat als nadeel heeft dat die bij slagregen niet al het water tegenhoudt. Bewoners met een zijdelingse poort kunnen dus soms wat water in de garage hebben.
GÉÉN DEEL VAN DE ISOLATIESCHIL
Inpandige poorten in een woning worden al eens gezien als een zwakke schakel op vlak van isolatie. Maar je mag die poort (en de garage) niet meenemen in de isolatieschil: een poort mag namelijk niet luchtdicht zijn. De garageruimte moet namelijk kunnen worden geventileerd zodat vocht uit de ruimte weg kan, maar ook omwille van de uitlaatgassen van een voertuig. Wie dus per se een luchtdichte poort wil, zal een venster moeten openen in die garage. Een andere mogelijkheid is om de garage te voorzien van een ventilatiesysteem. Dat mag dan wel niet hetzelfde systeem zijn als dat van het huis zelf, want je zit met uitlaatgassen.
Conclusie: een luchtdichte poort heeft helemaal geen zin en dus wordt het niet gedaan. Hoewel het technisch misschien wel mogelijk is, is het niet haalbaar. Inpandige garages kun je wel van de isolatieschil gaan buitensluiten door de (binnen)-muren te beschouwen als buitenmuren. Je zorgt dus voor isolatie en een isolerende tussendeur. De isolatie die wél zin heeft bij een garagepoort, is de geluidsisolatie
PLAATSING
De montage van een poort moet zorgvuldig gebeuren zodat die netjes beweegt in zijn geleidingen en dat die in gesloten toestand alles (lucht)dicht houdt. Sowieso moet je alles eerst goed opmeten. Tijdens de voorbereiding ga je alles goed na om te kijken of alle nodige werken vlot kunnen plaatsvinden: liggen er geen leidingen of buizen in de weg, zijn de muren recht … Alles met het oog op een vlotte montage, waarbij de bestaande infrastructuur zo veel mogelijk behouden blijft. Daarna begin je met de eigenlijke opbouw van de poort: daarbij zorg je voor een correcte montage van de stijlen, de rails … om te eindigen met het geassembleerde poortblad. In principe zou je dan een resultaat moeten krijgen dat overal zo goed als (lucht)dicht is.
RENOVATIE
Bij renovaties moet de oude poort er eerst uitgehaald worden. Gaat het dan om een kantelpoort, dan zit er dikwijls nog een invloeringsprofiel in het beton. Die moet er ook uit, wat betekent dat je dan een nieuwe dorpel moet voorzien. Daarnaast ligt de oude garagevloer er niet altijd even goed bij. Ga dus na of die niet te scheef ligt, waardoor je mogelijk beton bij moet storten of je het onderste paneel van de poort wat af moet schuinen.
De onzichtbare poort?
Bij een strakke gevel wil men de poort vaak ‘onzichtbaar’ maken zodat die opgaat in het gevelconcept. Sectionale poorten kunnen hiervoor in theorie wel toegepast worden, door die secties te bekleden met houten lamellen of strips. De praktijk vertelt evenwel een ander verhaal. Enerzijds vanwege het extra gewicht op de secties, waardoor de motor onnodig belast wordt. Bij steenstrips kan dat gaan naar 80 kg/m² extra gewicht.
Geen ruimte
Anderzijds – en belangrijker – zit je met de NBN EN 12604, een norm waarin een vingerklembeveiliging in opgenomen is. Kort gezegd mag het niet voorkomen dat je vinger tijdens het openen/sluiten van de poort geklemd komt te zitten tussen de secties. Bij een ‘naakte’ sectionaalpoort kun je dat niet hebben omdat er tussen de secties altijd een zekere opening zit. Maar als die bekleed is met horizontale lamellen die ook over die secties heen gaan vanwege die onzichtbare doelstelling, is die kans op klemming plots reëel.
Dergelijke bekleding is dus verboden op sectionaalpoorten; het mag niet eens voorgeschreven worden door de architect. In de realiteit wordt dat dan omzeild met een mechanisch oog die de poort blokkeert als die een obstakel detecteert. Daarmee is het probleem echter niet opgelost. De meeste poorten zijn vandaag automatisch bediend en dus kom je er met je handen niet aan. Tenzij er een fout optreedt: de stroom valt uit, de veer breekt … waardoor de poort stilstaat. Als je dan de poort wil sluiten, dan zul je dat instinctief manueel willen doen en zul je dat doen waar je grip aan de poort hebt: tussen de secties. Het gevolg laat zich raden: bij het sluiten van de poort komen de houten vlakken samen en komen de vingers tussen die secties terecht. Helaas gebeurt dat elk jaar wel en verliest iemand op die manier wel een vingerkootje.
Voor poortfabrikanten is dat best frustrerend: zij doen inspanningen om aan die norm te voldoen, om dan te zien dat een ongeval met hun poort zich voordoet. De bekleding van poorten is dan ook de verantwoordelijkheid van de voorschrijver of uitvoerder.
