Uitsmetten van hout

Uitsmetten van hout betekent dat je een ruwe houten plank of balk precies opmeet, het benodigde hout uittekent, markeert en selecteert voordat je gaat zagen of het hout verder bewerkt. Dit is belangrijk omdat je zo voorkomt dat je te veel hout afzaagt of materiaal verspilt.  Nadien wordt de plak of balk bruut verzaagt met de lintzaag of paneelzaag.  

Meten en markeren

• Gebruik van een meter of lange lat: Gebruik een meter of een lange lat om precies te meten en uittekenen hoe lang en breed elk stuk hout moet worden. 
• Markeer het hout: Teken het hout uit met een vetkrijt en markeer elk stuk met code uit de houtstaat, zodat je weet welk stuk waar moet komen. 

• Overmeten maat: Voeg 5 tot 10 millimeter extra toe in de breedte en 20 tot 30 millimeter in de lengte bovenop de netto maat.  
• Begin met de langste stukken: Teken eerst de lijnen voor de langste stukken hout, zodat je overzicht houdt en het verlies tot een minimum beperkt. 
• Gebreken aftekenen: Markeer plekken waar gebreken zitten zoals knopen, spint  en scheurtjes.  

• Kwartiers- versus dosse gezaagd hout:  
  
  • Kwartiers gezaagd hout is stabieler en heeft een rechte tekening.  
  • Dosse gezaagd hout heeft een bijzondere, vlamachtige tekening en werkt meer in de breedte. 

Kies de juiste plank

Controleer de plank op scheurtjes, knopen (de donkere plekjes in het hout) en andere imperfecties, en bepaal daarna de beste plek voor je tekening zodat je zo min mogelijk slecht hout gebruikt. 

• Ongekantrecht hout uitsmetten: planken waar de schors en spint nog aanwezig is.
  • Zijkanten zijn niet recht: en het hout is niet voor overal even breed. 
  • Tekenen op de dunste zijde: Dit helpt om later zo min mogelijk hout te verliezen. 
  • Volgens de houtstaat met behulp van de smetlat de stukken uittekenen. 
  • Combineer stukken zo dat je zoveel mogelijk rechtdoor kunt zagen. 
• Gekantrecht hout: Dit is vaak makkelijker, omdat de belangrijkste gebreken al weggewerkt zijn.
  • Met het vetkrijt de afkortlijnen markeren.

Aandachtspunten

• Referentiepunten aanbrengen: Teken belangrijke lijnen zoals de middenlijn of hartlijn, zodat je zeker weet dat je de stukken op de juiste plek zaagt. 
• Zichtbare vlakken kiezen: Zorg dat de delen met de mooiste houttekening zichtbaar blijven. 
• Sterkte en stabiliteit: Let erop dat knopen en scheuren niet in de dragende (belaste) delen van je project komen.