Meer dan 100 Belgische speciaalbiervarianten zonder alcohol

Maak plaats voor alcoholvrije bieren

België telt ondertussen meer dan 100 alcoholvrije speciaalbieren. Het biertype dankt zijn populariteit aan de enorme verscheidenheid in het aanbod, van alcoholvrije ‘special belge’, witbier of stout tot aangepaste abdij- en trappistenbieren. Zelfs de onder jongeren fel gesmaakte ‘rouges’ ontspringen de dans niet.

Veel onderzoek in voorbije jaren

Decennialang bleef de markt van alcoholvrije bieren grotendeels beperkt tot varianten op pilsbieren. Palm Green (0,25% vol.) was in 1990 de eenzame pionier van een speciaalbier-variante; ondertussen is het alcoholgehalte ervan verminderd tot 0,0% vol. Dankzij innovaties van brouwerijen en onderzoekscentra zoals De Proefbrouwerij, het VIB-KU Leuven Center voor Microbiologie, het Leuven Institute for Beer Research, het Global Innovation and Technology Center (GITEC) van AB Inbev of het NAB/LAB-project (Non-Alcoholic Beers/Low Alcoholic Beers) van HoGent en UGent werd het aanbod de voorbije jaren verrijkt met kwaliteitsvolle alcoholvrije speciaalbieren.

In tegenstelling tot de vroegere alcoholvrije bieren die flets smaakten en niet echt aanspoorden om er een tweede van te drinken, is dat meestal wel zo met de huidige exemplaren.

Nieuwe productiemethoden en grotere vraag

Dankzij nieuwe productiemethoden zoals membraamfiltratie of vacuümdestillatie wordt alcohol onttrokken uit bestaande bieren en wordt een variante van 0,0 %vol. alcohol gecreëerd. Anderen gebruiken specifieke gistvariëteiten waarmee bieren tot 0,5% vol. worden gebrouwen.

Ondertussen nam ook de vraag naar alcoholvrij bier toe en hebben brouwerijen er hun gamma mee uitgebreid. Het resultaat daarvan is dat er nu al meer dan 100 Belgische alcoholvrije bieren op de markt zijn op een totaal van zo’n 1.600 merken en er komen er ongetwijfeld nog bij. Eén op de vijftien bieren die in de EU worden geconsumeerd is, volgens The Brewers of Europe, al alcoholvrij. In de EU waren niet-alcoholische bieren in 2023 goed voor een marktaandeel van 4,9%. In België gaat het op 5,1%, waarbij hun aandeel tussen 2021 en 2023 met een kwart is gestegen.

Het internationale marktonderzoeksbureau IWSR, gespecialiseerd in de drankensector, verwacht dat het volume alcoholvrij bier tussen 2024 en 2028 zal groeien met een gemiddeld jaarlijks groeipercentage van 7%. Het alcoholvrije segment zou daarmee zelfs meer consumenten aantrekken dan de licht alcoholische bieren (0,5 - 4,5% vol.).

Jongeren participeren er vaak in alcoholvrije uitdagingen zoals ‘Dry January’ of ‘Tournée Minerale’ en kiezen bewuster voor alcoholvrij bier wanneer zij gaan sporten of met de wagen gaan rijden. De wat duurdere prijszetting (omdat productie- en marketingkosten hoger zijn voor een kleiner volume) speelt in het verkoopsucces een minder belangrijke rol dan wel de beschikbaarheid ervan in distributie en horeca.

Zo goed als alle bierstijlen

Was het aanbod alcoholvrije bieren tot voor enkele jaren beperkt tot enkele pilsvarianten dan kan je nu probleemloos een twintigtal bieren voorstellen, verspreid over zo goed als alle bierstijlen, uitgezonderd de typische lambiekbieren en de roodbruine bieren van gemengde gisting. Met de opkomst van Sportzot (0,4% vol.) in 2018 als de alcoholvrije variante van Brugse Zot kwam het segment van alcoholvrije speciaalbieren tot ontwikkeling.

Na de introductie van witbieren zoals Hoegaarden 0.0 en Affligem Belgisch Wit 0.0 volgden spoedig de afgeleiden van abdijbieren met Leffe 0.0, Grimbergen 0.0 en Affligem 0.0 in blond en bruin. Maar ook de Nederlandse trappisten lieten zich niet onbetuigd. Na de gesmaakte donkere La Trappe Nillis 0,0%, geïnspireerd op de La Trappe Dubbel, volgde de blonde La Trappe Epos.

Bij de blonde speciaalbieren kregen onder andere Trolls (Dubuisson), Kwaremont (De Brabandere) en Paranoia (Huyghe) een lichtere variant met respectievelijk Lowa Trolls (0,3% vol), Kwaremont 0,0% vol. dat tot voor kort nog 0,3% vol. had, en Paranoia Alcohol Free (0,3% vol.). Van Gentse Strop (Roman) verscheen eveneens een alcoholvrije variante (0,4% vol.).

Ook de geurig gehopte IPA’s inspireerden tal van brouwerijen tot een aangepast alcoholvrij bier. Zo zijn er onder meer een Vicaris Nano Hoppy Blond (0,3% vol.) van brouwerij Dilewyns en een Troubadour Zestra (0,3% vol.) van The Musketeers. Bekend om zijn Hommelbier met Poperingse hop kon Leroy Breweries niet achterwege blijven en zij lanceerden hun Poperings Hommelbier Alcohol Free (0,2% vol.) net zoals Vanderghinste uitpakte met een Ypra Hoppy Alcohol Free (0,4% vol) in het Ypra-gamma.

Aangepast sterk blond en fruitbier

Een sterk blond bier in aangepaste versie is de Cornet Oaked Alcohol Free (0,3% vol.), afgeleid van Cornet Oaked (Palm). Ook Delirium (Huyghe) kreeg er een kleiner zusje bij met Delirio (0,3% vol.) net zoals Chouffe 0,4 de kabouterfamilie van La Chouffe vervoegde. Lupulus volgde met een Lupulus Placebo Alcohol Free (0,4% vol.).

In het fruitbiergamma vind je onder andere Hoegaarden Rosée 0.0%, Kriek Op de Dool (0,3% vol) van Ter Dolen, Rodenbach Fruitage 0.0 en Liefmans Fruitesse On The Rocks 0.0 waarin een perzikbier de variante met rode vruchten aanvult.

Alcoholvrije bieren die zijn verrijkt zijn met vruchtenconcentraten of koffie-infusies maken door hun meer uitgesproken, niet-bierig, karakter vaak een mooie beurt in proeverijen. Voorbeelden daarvan zijn onder andere Super 8 Rouge 0.0% en Kasteel Rouge 0.0% die zich ontplooien tot ware smaakbommen. Voor liefhebbers van stout is er bijvoorbeeld een Ierse Guinness 0.0 Draught of een Le Plan Dark Virgin Coffee van Le Plan-Vermeersch.

Nieuwe merken en ‘craft’-bieren

Andere brouwerijen zetten dan weer een totaal nieuw merk in de markt dat niet meteen aanleunt bij bestaande bieren uit hun gamma. Dat is onder meer zo voor Lefebvre met Ana Hop Almost No Alcohol (0,4% vol.), Ramon (0,3% vol.) van Roman, N.A. Dorst (0,5% vol.) van Den Os/Bourgogne des Flandres en Wilderen Blond (0,2% vol.) van brouwerij Wilderen.

Ook breiden steeds meer jonge ‘craft’-brouwers hun gamma uit met een alcoholvrij bier. Denk maar aan Pico Bello (0,3% vol.) en Delta Zero (0,4% vol.) van Brussels Beer Project, Bloemekéke IPA (0,4% vol.) van Belgoo, Abstinence Absolue (<0,5% vol.) van La Surréaliste,

Dat er steeds meer alcoholvrije speciaalbieren bij komen op de Belgische markt doet sommige brouwers vrezen dat het verzadigingspunt stilaan is bereikt. Bovendien speelt de geringe houdbaarheid van deze bieren in hun nadeel. Daarmee dreigt immers het gevaar dat een potentiële klant die voor de eerste maal een verouderd alcoholvrij speciaalbier proeft het segment wellicht de rug toekeert.

AANDACHTSPUNTEN
Andere gist
Wanneer bieren met een alcoholgehalte tussen 0,1 en 0,5 %vol gemaakt worden met een andere gist dan die van het hoofdmerk zal het bier anders ruiken en smaken. Intrinsiek vertoont deze specifieke gist andere karakteristieken dan de ‘moedergist’. Men probeert het karakter van het oorspronkelijke, alcoholhoudende, bier wel zo goed als mogelijk te evenaren.

Houdbaar maar niet lekker
Een sceptische opstelling tegenover de houdbaarheidsdatum van alcoholvrije bieren is aangewezen. Vaak worden houdbaarheidsdata vermeld die 12, 18 of 24 maanden na de botteldatum volgen. Een alcoholvrij bier met een houdbaarheidsdatum tot 26/11/2026, kan afgevuld zijn op 26/11/2025 (12 maanden), 26/05/2025 (18 maanden) of 26/11/2024 (24 maanden); toets de aankoopdatum af met de houdbaarheidsdatum om in te schatten wanneer het flesje afgevuld werd. Bieren kunnen volgens uiteenlopende criteria nog perfect houdbaar zijn maar worden daarom nog niet als lekker ervaren. Alcoholvrije bieren verouderen immers behoorlijk snel en hebben vaak na 3 tot 6 maanden het beste wel gehad. Tijdens de veroudering ontstaan dikwijls minder aangename geuren zoals diacetyl (boterachtig karakter) en dimethylsulfide (gekookte groenten, kolen) of typische, muffe, verouderingsaroma’s (karton) die niet meteen aansporen tot drinkgenot.

Vluchtige aroma’s
Omdat alcoholvrije bieren aan de basis meestal vrij neutraal en smaakloos zijn - ook al omdat alcohol de ontbrekende smaakdrager is - zorgen brouwerijen voor extra aroma’s door ‘dry-hopping’ of ‘dry-spicing’ waarbij het bier in een laatste fase van het productieproces respectievelijk extra wordt gehopt of gekruid. Hiermee worden vooral vluchtige aroma’s gecreëerd die na een drietal maanden al grotendeels verdwenen zijn.

VAN HET VAT
De opmars van alcoholvrij bier heeft al enkele brouwerijen ertoe aangezet om het bier ook op vat af te vullen voor horecazaken en grootschalige evenementen (voetbalwedstrijden, muziekfestivals, …).

The Musketeers pionierden met hun Troubadour Zestra (0,3% vol;) van het vat. Omdat alcoholvrij bier slechts beperkt vergist, is er een reëel risico op microbiële contaminatie in het biervat en de leidingen. Dit kan leiden tot smaakverandering en overdadige koolzuurvorming. Door een natuurlijk extract op basis van een zwam toe te voegen, wordt dergelijke bacterievorming bestreden en kan Troubadour Zestra zeker twee weken perfect worden getapt uit 20 liter-vaatjes.

Alken-Maes is ondertussen gevolgd met alcoholvrij bier van het vat, weliswaar alsnog alleen met de pilsbieren Cristal 0.0% en Maes 0,0%.