Waarop letten bij het ontwerp van een groendak?

Ecologie en esthetiek komen samen in groendaken

Groendaken winnen steeds meer aan belang. En dat heeft alles te maken met de talloze voordelen die zo’n dak te bieden heeft aan de eigenaar van het gebouw. Bedrijven die groendaken aanleggen, benadrukken steeds weer dat ze best van in het begin van het bouwproces betrokken worden. Enkel op die manier kan tijdens het ontwerp van de draagstructuur optimaal rekening gehouden worden met de plaatsing van een groendak.

       

Ontwerpcriteria

Cruciale factoren 

Niet zelden wordt pas in een latere (of zelfs in de laatste) fase aan een groendak gedacht om dan tot de conclusie te komen dat het gebouw onvoldoende draagkracht heeft om een dergelijk groendak te voorzien.

De volgende factoren spelen een cruciale rol:

- Oriëntatie: een groendak gedijt het best bij een zuidelijke oriëntatie. Ook een noordelijke oriëntatie of een schaduwrijk dakoppervlak kan worden voorzien van een groensysteem, mits er geschikte planten worden gekozen. Groendaken presteren het best in de zon (met minimaal drie uur zonlicht), omdat er anders een overgroei van mos en onkruid kan ontstaan. De keuze van de planten is van het grootste belang en houdt rekening met de voorkeur van de klant en de omgevingsomstandigheden.

- Dikte van substraatlaag: De substraatlaag dient ten minste 3 cm dik te zijn om voortplanting door het dak te voorkomen. Wanneer de substraatdikte niet meer dan 10 cm bedraagt, is maximaal 20% organisch materiaal in het substraat toegestaan. Dat ligt vast bij Koninklijk Besluit. Substraten die niet aan deze eisen voldoen, kunnen alleen worden gebruikt als ze in de BROOF(t1)-klasse vallen.

- Stabiliteit: het gewicht van de daktuin heeft een aanzienlijke invloed op de stabiliteit van het gebouw. Daarom moeten de nodige berekeningen worden uitgevoerd door een ingenieur of architect. Voor nieuwbouwprojecten moet rekening worden gehouden met een extra gewicht van 100 tot 250 kg/m², afhankelijk van het type groendak.

- Windbelasting: voor hogere gebouwen (ongeveer drie verdiepingen of meer) wordt een studie van de windbelasting aanbevolen.

- Drainage: een andere belangrijke overweging is de afvoercapaciteit, vooral voor grote daken. In sommige gevallen kan het water niet snel genoeg weglopen, zoals bij een hevige regenval van 300 liter per hectare per seconde. De ophoping van water kan de constructie overbelasten en negatieve gevolgen hebben voor de vegetatie.

- Dakdichting: het is raadzaam om een wortelbestendige waterdichting te gebruiken (zeker bij intensieve daken is die verplicht) die voldoet aan de FLL-normen of een ATG-goedkeuring heeft. Wanneer compartimenteringswanden door het dak heen steken, kan het pad of de onbrandbare strook worden vervangen door een verticale scheidingswand die ten minste 40 cm hoog is en voldoet aan de brandwerendheidsklasse E30 of de BROOF(t1)-classificatie.

- Lichte helling: aangeraden wordt om een helling van 2 procent in de richting van de afvoerpunten te voorzien. Wanneer die regel niet gerespecteerd wordt, kan plasvorming ontstaan, wat dan weer leidt tot mos.

Brandveiligheid

Hoewel algemeen wordt beweerd dat een groendak brandvertragend kan werken, kan het bepalen van de brandeigenschappen van een groendak een uitdaging zijn. Dit komt doordat de vegetatie van project tot project sterk kan verschillen.

Het is echter mogelijk het brandrisico te beperken door maatregelen zoals compartimentering. In dat geval worden groene zones op het dak van elkaar gescheiden door steriele zones van stenen, grind, zand of andere onbrandbare materialen.

De vuistregel is een onbrandbare strook van ten minste 80 cm breed (afhankelijk van de hoogte van de vegetatie) om de 40 meter op het dakoppervlak. Deze compartimentering kan worden bereikt door een drie centimeter dikke laag grind, betontegels of andere onbrandbare materialen. Langs de randen van het gebouw, rond dakvensters of andere verticale elementen moet deze onbrandbare strook ten minste 50 cm breed zijn.

Wanneer compartimentwanden door het dak heen steken, kan de baan worden vervangen door een verticale scheidingswand van ten minste 40 cm hoog die brandwerend is (E30) of voldoet aan de BROOF(t1)-klasse. Voorts stelt deze aanbeveling beperkingen aan de hoogte van de begroeiing. De hoogte moet worden beperkt tot d - 0,4[m], waarbij "d" overeenkomt met de horizontale afstand tussen het beschouwde punt in de omringende vegetatie en de as van de onbrandbare strook. Met andere woorden, een boom op het groendak mag niet op of over de onbrandbare strook uitsteken. Voor gevelopeningen mag de hoogte van de vegetatie niet meer bedragen dan d - 0,4 + h. In dit geval staat "d" voor de afstand tussen de beplanting en de muuropening, en "h" voor de hoogte van het vulpaneel onder de gevelopening. Dit principe geldt ook voor dakramen en rookafvoeren.

De vuistregel is een onbrandbare strook van ten minste 80 cm breed om de 40 meter op het dakoppervlak

In de praktijk leiden deze aanbevelingen tot de aanleg van ten minste twee compartimenten op een extensief groendak dat langer is dan 40 m. Ze moeten worden gescheiden door een onbrandbaar pad van 1 m breed. Langs de gevelopeningen moet het onbrandbare pad 50 cm breed zijn. Een alternatief is een 50 cm hoog vulpaneel binnen de muuropening. In het laatste geval kan vegetatie die niet hoger is dan 10 cm, tot aan de muur reiken.

Lekdetectie en waterdichtheid

Het waterdichte membraan onder het groendak is minder toegankelijk dan dat van een traditioneel dak. Daardoor duurt het langer en kost het meer moeite en geld om eventuele lekkages op te sporen en te repareren.

Het uitvoeren van een waterdichtheidstest, bijvoorbeeld door het dak 48 uur onder water te zetten voordat het groendak wordt geïnstalleerd, wordt ten zeerste aanbevolen. In verband met de beperkte toegankelijkheid kan het voordelig zijn het dak te compartimenteren. In geval van een lek kan het gemakkelijker worden toegeschreven aan een specifieke zone. Bij reparaties hoeft alleen die specifieke zone te worden betreden en vrijgemaakt.

Een rooktest kan nuttig zijn om uitvoeringsfouten op te sporen, zowel in het veld als aan de dakranden. Evengoed kan gebruikgemaakt worden van een elektrodentest en een warmtecamera.

Onderhoud

Elk type groendak vereist regelmatig onderhoud, meestal op halfjaarlijkse basis. Om structurele redenen moeten overtollige plantenresten uit afvoerpijpen en ongewenste vegetatie van het dak worden verwijderd.

Door wind en dieren kunnen zaden van bomen en struiken op een extensief dak terechtkomen. Wanneer regenwater zich op het dak ophoopt, bevordert dit de groei van mos en verzuring van het substraat. Dit schaadt niet alleen de planten, maar tast ook de dakbedekking aan. Vanaf het derde levensjaar heeft een extensief groendak ook bemesting nodig. Daarnaast is het raadzaam om de vegetatie in het najaar te maaien en onder andere afgevallen bladeren te verwijderen.

De algemene regel is dat hoe intensiever het groendak, hoe frequenter het onderhoud moet gebeuren!

Met medewerking van EMC Greenroofs en VM Building Solutions