Familie-uitbreiding met een gekleurde SUV

Rijtest Alfa Romeo Tonale 1.3T MultiAir (280 pk) PHEV eQ4 Automatic

Met de gloednieuwe Tonale maakt Alfa Romeo een einde aan meer dan zes jaar wachten op een nieuw model. Naar voorbeeld van de ruimer bemeten Stelvio, zorgde de nieuwe Alfa voor een SUV-getinte familie-uitbreiding. Als Plug-in Hybrid Q4 moet de Tonale zich bewijzen in het felbevochten C-SUV-marktsegment, waar talloze modellen met PHEV-aandrijving al aanzienlijke successen hebben behaald.

Welke concurrenten, aangedreven door PHEV-aandrijvingsystemen, durven we naast de in het C-SUV-marktsegment geplaatste Alfa Romeo Tonale te zetten? Het aanbod is te groot voor een volledige opsomming. Na een uitgebreide confrontatie met Alfa’s nieuwste - rijdend als de Tonale 1.3T MultiAir PHEV eQ4 Automatic Veloce - doen de rijdynamische eigenschappen ons alvast denken aan enkele toppresteerders in dit marktsegment.

Wie vandaag de Tonale in deze hoedanigheid door het verkeer stuurt en ooit de kans heeft gehad om het stuurwiel van de hierna vermelde modellen te hanteren, begrijpt meteen in welk felbevochten marktsegment de C-SUV van Alfa Romeo, als plug-inhybridemodel, actief is. Want als stekkerhybride kan deze Tonale niet voorbij aan geduchte concurrentie van de  Audi Q3 45 TFSI e, BMW xDrive25e of aan de Mercedes GLA 250e met zijn stekkerhybridedrijfwerk.

Achter het stuur van deze Tonale werden we onbewust herinnerd aan onze ervaringen met de VW Tiguan eHybrid 1.5 TSI en de Volvo XC40 T4 Recharge Plug-in hybrid. Uiteraard kunnen we bij het opsommen van een aantal concurrenten niet voorbij aan de Jeep Compass 4xe. Al heeft in deze de verwijzing naar die Compass ook veel te maken met de technisch vergelijkbare architectuur van Alfa’s jongstgeborene.

Energieke uitstraling

In het huidige Alfa-gamma valt de compactere Tonale net onder de Stelvio. Het is moeilijk om te zeggen dat deze twee SUV's designtechnisch te weinig Alfa Romeo-uitstraling hebben. Zowel de oudere Stelvio als de jeugdigere Tonale zijn bij een eerste oogopslag te herkennen als Alfa’s. Het klopt dus niet dat Stellantis als nieuwe bewindvoerder – en zoals onterecht wordt beweerd – de Alfa-designers de wil zou opleggen.

Wat wel klopt is dat het de Tonale-designers niet is gelukt om de Tonale de dynamische expressie van een Stelvio te geven. Maar dat heeft alles te maken met het feit dat de – nog voor het Stellantis-hoofdstuk ontwikkelde – grote Stelvio rust op het aangepaste Giulia-platform. Lees: met in lengterichting gemonteerde motoren of een gezonde ratio voor het tekenen van een langer, dynamischer ogende voorkant.

De later ontwikkelde Tonale rijdt op een ander platform dat motoren in dwarsrichting combineert met voor- of vierwielaandrijving. Deze configuratie zorgt voor een kortere motorruimte, een dito motorkap en beperkt de mogelijkheden om een langere neus te ontwerpen met extra energieke uitstraling.

FCA en Stellantis

De Tonale werd weliswaar later ontwikkeld dan de Stelvio, maar het initiële ontwerp van de Tonale verkeerde al in een gevorderd stadium toen Stellantis als overkoepelende organisatie het heft in handen nam. Bij die overname was bij Fiat Chrysler Auto (FCA), de groep achter merken als Alfa Romeo, Fiat, Lancia, Chrysler, Jeep en Dodge, al beslist van welke platformarchitectuur de Tonale gebruik zou maken.

Het was reeds beslist dat de Tonale zijn platform zou delen met dat van de Jeep Compass. Om precies te zijn: onze testauto, de Tonale 1.3T MultiAir PHEV eQ4, heeft dezelfde platform- en aandrijfarchitectuur als de Jeep Compass 4xe plug-in hybride.

Het drijfwerk en de transversaal gemonteerde motor van de Italiaanse C-SUV stammen namelijk uit de pre-Stellantis-periode toen Alfa Romeo en Jeep nog onder de vlag van FCA opereerden. Of ook nog: hoe platform en motorisatie van Tonale en Compass niet te vergelijken zijn met datgene wat we bij de gelijkaardige Stellantis-modellen van Peugeot, Citroën of Opel zien.

Op en top Alfa

Zowel qua exterieurdesign als platformstrategie en motorisatie zijn eventuele verwantschapsbetrekkingen met de gelijkaardige SUV’s van Stellantis-merken zoals Peugeot, Citroën en Opel dus ver te zoeken. Die observatie geldt ook voor de architectuur en afwerking van het interieur. Het is op en top een Alfa met een toonaangevende afwerking.

Alfa-ontwerp? In deze Tonale Plug-In Hybrid Q4 zie je onder de rechtse meetklok een symbool, dat de slang uit het Alfa Romeo-schild vertegenwoordigt. De kleur van dit symbool verandert afhankelijk van de e-motorfunctie: uitgeschakeld, actief of regeneratief.

Deze Alfa mag zich met zijn binnenruimte tot de betere in deze voertuigcategorie rekenen. Er is royale zitruimte voor de twee voorpassagiers en twee passagiers op de achterbank.

De gunstige interieurafmetingen van de Tonale zijn gedeeltelijk te danken aan zijn ruime wielbasis van 2,64 m, dezelfde als die van de Jeep Compass. Dit zorgt naast voldoende beenruimte ook voor een bagageruimte die kan variëren van 500 tot 1500 liter. Met deze cijfers kan de Tonale zich tot de betere in de SUV-klasse rekenen.

Gedigitaliseerd … maar niet te fanatiek

Ook de lay-out van het dashboard heeft een duidelijke Alfa Romeo-uitstraling. De diepe kokers met de twee klassieke meetklokken zijn een onmiskenbaar Alfa-element. Daarnaast dragen de ventilatieroosters bij aan de Alfa-sfeer die het interieur uitstraalt.

Minder Alfa en meer van Jeep getuigend is het betrekkelijk kleine, centrale scherm met daaronder de fysieke bedieningsknoppen. Hierdoor hoeven we niet via het kleine scherm eindeloos te scrollen en te zoeken naar de bedienings- en controle-instellingen van de meest gebruikte autofuncties. We zijn dus blij dat die fysieke, klassieke bedieningsknoppen daar aanwezig zijn.

Hoewel deze knoppen zich bevinden op een dashboard dat niet kan ontsnappen aan de druk van digitalisering, is het belangrijk op te merken dat de term 'binaire autocontrole' in deze Tonale niet al te fanatiek werd geïnterpreteerd. Zo prijkt heel opvallend hoog op de middenconsole de klassieke bedieningsknop voor het instellen van de rijprogramma’s: de bewuste DNA-knop waarmee gekozen wordt voor de rijprogramma’s Dynamic, Normal en Advanced.

Ze zijn niet instelbaar via het scherm, zoals (helaas!) steeds vaker het geval is bij auto's. Maar, zoals eerder vermeld: ook de Tonale ontsnapt niet aan digitalisering. Al gebeurde dat weliswaar bedeesd en zeker niet te fanatiek.

RIJASSISTENTIE
Tot de rijassistentiesystemen behoren Intelligent Adaptive Cruise Control (IACC), Lane Centering (LC) en Traffic Jam Assist. In samenwerking kunnen die systemen de rijsnelheid aanpassen, een veilige afstand tot de voorligger bewaken en de Alfa Tonale op zijn rijstrook houden. De Tonale wordt ook voorzien van Autonomous Emergency Braking, wat helpt om botsingen te vermijden, ook met voetgangers of fietsers. Door de samenwerking van de in de Tonale voorziene ADAS-systemen is ook autonoom rijden niveau 2 mogelijk gemaakt. Verder ontdekken we in de Tonale nog een Drowsy Driver Detection als waarschuwing voor een vermoeide bestuurder, een Blind Spot Detection, een Rear Cross Path Detection en een 360°-hogeresolutiecamera.

Vier nieuwe Alfa Connect-functies

In de Tonale Plug-In Hybrid Q4 komen vier nieuwe functies het aanbod van de Alfa Connect-dienstverlening aanvullen. Met E-control kunnen de functies batterij-opladen en airco op afstand worden gecontroleerd via de My Alfa Connect-applicatie.

Dynamic Range Mapping toont op basis van het resterende batterijvermogen het rijbereik op de navigatiekaart. Met Charging Station Finder wordt de route naar het dichtstbijzijnde laadstation getoond, zowel op de navigatiekaart als via My Alfa Connect.

My eCharge maakt het mogelijk om via My Alfa Connect toegang te krijgen tot de Free2Move eSolutions-diensten voor het beheer van openbare en particuliere laadpalen. Zo worden openbare laadstations makkelijk gelokaliseerd, het laden van de batterij gecontroleerd, betalingen verricht, de laadgeschiedenis ingekeken en het chargeren aan een eigen wallbox beheerd.

1,3-liter turbobenzinemotor van Miller

Het drijfwerk van deze Tonale bestaat uit een 1,3-liter turbobenzinemotor van 180 pk. Dat is minder cilinderinhoud dan wat Alfa Romeo biedt met de 1.5-liter ICE in de voorwielaangedreven 48-volt hybride Tonale.

De in dit geval gebruikte 4-cilinder met minder cc's werkt volgens het Miller-principe. Voor de technisch onderlegden onder de lezers: in de Miller-cyclus wordt de timing van de klepbediening zo aangepast dat de inlaatkleppen niet sluiten zodra de zuiger het onderste dode punt bereikt. Ze worden pas gesloten wanneer de zuiger al omhoog beweegt tijdens de compressieslag.

Tijdens de compressiefase kunnen gassen ontsnappen via de nog openstaande inlaatkleppen. Dit verlies aan compressievolume wordt in een Miller-cyclusmotor gecompenseerd door de turbo-boost tijdens de inlaatslag aan te passen. De restenergie in de uitlaatgassen kan vervolgens worden gebruikt om de motorprestaties te verhogen.

Deze volgens het Miller-principe draaiende en met turbo aangejaagde 1.3-liter drijft de voorwielen aan. Tussen de achterwielen steekt een 122 pk stevige e-motor – gevoed uit een lithiumionbatterij van 12 kWh. De e-motor ligt immers tussen de achterwielen, wat van de Tonale-PHEV een vierwielaandrijver maakt die over een systeemvermogen van 280 pk beschikt. Waarbij de voorwielen 180 pk aan ICE-power hebben en de achterwielen 90 kW/122 pk toegestuurd kunnen krijgen.

In deze 4x4-opstelling bestaat er dus geen fysieke verbinding tussen beide motoren. In de Tonale Plug-In Hybrid Q4 wordt alle Q4-tractie derhalve elektronisch beheerd. ICE- en e-motorfuncties, transmissiewerking en de coördinatie of de verdeling van de aandrijfkrachten tussen voor- en achteras zijn aanwezig. Alles staat onder elektronisch toezicht.

De bestuurder kan echter de gevoeligheid van die controles wijzigen. Met de DNA-keuzeschakelaar kan men de rijprogramma’s Dynamic, Normal en Advanced selecteren.

Rijdynamica

De Tonale Plug-In Hybrid Q4 is wendbaar en toont een comfortabele rijdynamiek zonder in te boeten aan sportiviteit. In Veloce-uitvoering, uitgerust met 19-inch wielen, neigde onze Tonale Hybrid Q4 gemakkelijk tot overstuur in de snellere bochten.

Het is opmerkelijk dat een auto met duidelijk meer motorvermogen op de vooras, die dus kan worden beschouwd als een voorwielaangedreven auto, neigt tot onderstuur in plaats van overstuur. Bovendien twijfelen we eraan of kleinere wielen de neus van deze Alfa minder snel de bocht in zouden duwen.

Bovendien is de Tonale Plug-In Hybrid Q4 uitgerust met stevige schokdempers. Dit betekent niet dat ze het rijcomfort in de weg staan. Een sportieve SUV als deze kan trouwens best voorzien worden van een straffere schokdemping. Dit draagt zeker bij aan betere prestaties bij het nemen van snelle bochten. Toch kan de adaptieve afstelling die Alfa Romeo voor deze Tonale Veloce heeft berekend, soms leiden tot een onrustig onderstel, met een achtertrein die zenuwachtig begint te trillen.

Geef ons maar die 'D' (van DNA)

Hij ziet eruit als een Alfa Romeo – het interieur straalt een onvervalste Alfa-identiteit uit – maar leidt dit – in samenspel met de ‘gedeelde’ FCA-technologie – ook tot een rijbeleving zoals we die van een volbloed-Alfa mogen verwachten? Die vraag laat zich niet met een ja of neen beantwoorden.

Veel hangt immers af van de gekozen rijmodus met de DNA-knop waarmee je trouwens ook het rijgedrag van de auto instelt. In N-stand rijdt deze auto zeker niet zoals we dat al vele jaren van een sportieve Alfa Romeo gewend waren. De Tonale voelt dan loom aan.

Er heerst dan een gebrek aan werklust en de reactie op de beweging van je rechtervoet laat op zich wachten. In de N-stand draait de ICE-motor duidelijk op een te laag toerental. Daardoor heeft de transmissie de neiging om op verkeerde momenten te schakelen.

Geef ons dus maar de 'D' van die DNA-keuzeknop. In dat programma rijdt de Tonale Plug-In Hybrid Q4 als een ‘echte’ Alfa en komen de voorradige 280 pk volledig tot hun recht. Dan schakelt de automaat op momenten dat hij moet schakelen. Dan reageert de Tonale zoals een echte Alfa al jaren onze rechtervoet van adequate respons voorzag.

Wat moeten we dan denken van de A-stand, waarin een 'Advanced Efficiency'-rijprogramma wordt opgelegd? Zoals in de N-stand, voel je dan de beschikbare Alfa-sportiviteit meteen verdwijnen uit het toch prestatierijke PHEV-aandrijving. Brandstofzuinigheid primeert dan weliswaar, maar de pure Alfa-rijbeleving is ook meteen zoek.

Zoals gemeld, kun je zelf voor het rijgedrag kiezen, maar echte 'Alfisten' zullen in een mum van tijd met onze absolute D-voorkeur instemmen.

Conclusie

De Tonale Plug-in Hybrid Q4 kan - voor wie dat wenst in deze sportieve Alfa – in puur elektrische modus volgens de WLTP-stadscyclus 80 kilometer afleggen. Een elektrisch rijbereik dat wij nooit hebben benaderd. Dit komt ook doordat het moeilijk is om met het krachtigste model uit de huidige Tonale-reeks langer dan 50 km te weerstaan aan de verleiding om deze Alfa te gebruiken waarvoor hij uiteindelijk is gemaakt: als bron van levendig en sportief rijplezier.

Het opgegeven brandstofverbruik van 1,14 liter per 100 km in de WLTP-cyclus blijkt onder de D-voorwaarden een ijdele droom te zijn. Want met deze Alfa voortdurend in zijn D-stand, rijdt men alvast in het enige programma dat prestaties en rijplezier – een Alfa volkomen waardig – offreert.

De rijbeleving confronteert ons uiteraard met een realistischer, niet door marketing becijferde, brandstofconsumptie. Dit wordt geïllustreerd door ons vastgestelde testverbruik. Het testverbruik is veel hoger dan de beloofde “illusionaire” 1,14 liter, maar - gezien het geboden rijplezier en de prestaties - kan het nog steeds als zuinig worden beschouwd.