Groene verpakkingen: plantaardige alternatieven veroveren de markt

Kansen voor een veranderende Europese voedingsindustrie

De druk op de voedingsindustrie om duurzamer te werken, neemt snel toe. Consumenten kiezen steeds bewuster voor producten die niet alleen van hoge kwaliteit zijn, maar ook milieuvriendelijk zijn. Tegelijkertijd voeren overheden wereldwijd strengere regelgeving in om plastic afval te verminderen. In deze context groeit de vraag naar plantaardige verpakkingen sterk. Wat maakt deze verpakkingen zo aantrekkelijk voor producenten, en welke uitdagingen komen erbij kijken? Wat zijn de nieuwste technologische doorbraken en hoe bereidt Europa zich voor op een toekomst zonder wegwerpplastic?

De wereldwijde markt voor plantaardige verpakkingen groeide in 2023 tot een waarde van 5,36 miljard dollar en zal naar verwachting met een samengesteld jaarlijks groeipercentage (CAGR) van meer dan 9% groeien tussen 2024 en 2032. Europa speelt een belangrijke rol in deze transitie. Een strenge regelgeving en een groeiende consumentenvraag naar duurzame producten stimuleren bedrijven om over te stappen op plantaardige verpakkingsalternatieven.

Technologische vooruitgang in verpakkingsmaterialen

De Europese Unie heeft in 2021 bepaalde wegwerpplastic producten verboden, waaronder plastic bestek, rietjes en voedselcontainers van geëxpandeerd polystyreen. Deze regelgeving heeft geleid tot een aanzienlijke verschuiving richting plantaardige alternatieven.

Een van de belangrijkste innovaties in plantaardige verpakkingen is de ontwikkeling van bioplastics uit hernieuwbare bronnen zoals maïszetmeel en suikerriet. Deze materialen bieden verbeterde duurzaamheid, hittebestendigheid en barrière-eigenschappen (het vermogen om de absorptie van licht, vocht en zuurstof te weerstaan) die essentieel zijn voor de voedselverwerkende industrie. Onderzoek aan de Universiteit van Cambridge heeft bijvoorbeeld geleid tot de productie van biologisch afbreekbare verpakkingen op basis van zeewier, die kosteneffectiever en schaalbaarder zijn dan eerdere methoden.

Een van de belangrijkste innovaties in plantaardige verpakkingen is de ontwikkeling van bioplastics uit hernieuwbare bronnen

Daarnaast zien we dat steeds vaker nieuwe materialen zoals bagasse (een bijproduct van suikerriet) en palmbladeren worden gebruikt voor voedselverpakkingen. Deze natuurlijke materialen zijn niet alleen biologisch afbreekbaar, maar ook circulair door afvalproducten opnieuw te gebruiken. De ontwikkeling van duurzame coatings die verpakkingen water- en vetbestendig maken, geeft producenten in de voedingsindustrie meer flexibiliteit om over te stappen op plantaardige verpakkingen.

Geavanceerde coatings

Gebaseerd op het type materiaal is de markt voor plantaardige verpakkingen onderverdeeld in bioplastics, papier en karton, bagasse, bamboe, palmbladeren en andere. In 2023 nam het segment papier en karton meer dan 20% voor zijn rekening. Zowel papier als karton zijn duurzaam en veelzijdig, zijn goed recycleerbaar en biologisch afbreekbaar. Papier wordt veel gebruikt voor zakken en wikkels, terwijl karton ideaal is voor dozen. Geleverd vanuit duurzaam beheerde bossen, passen deze materialen perfect bij de groeiende vraag van consumenten naar milieuvriendelijke oplossingen.

Innovaties in dit segment focussen op het verbeteren van de prestaties van papier. Denk aan de ontwikkeling van geavanceerde coatings en behandelingen die de sterkte, vochtbestendigheid en barrière-eigenschappen verbeteren. Deze vooruitgang breidt de toepassingen van papier en karton uit en benadrukt hun rol als duurzaam alternatief voor plastic. Bovendien helpen deze innovaties om verpakkingen geschikt te maken voor een breder scala aan producten, van verse groenten tot diepvriesmaaltijden.

Daarnaast groeit het segment voor flexibele verpakkingen, zoals zakken en folies, snel. Ze bieden veelzijdigheid en functionaliteit, wat essentieel is voor verschillende productcategorieën, zoals snacks, zuivel en diepvriesproducten. Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van biologisch afbreekbare laminaten zorgen ervoor dat flexibele verpakkingen duurzamer worden zonder afbreuk te doen aan de beschermende eigenschappen. Deze vooruitgang maakt het mogelijk om ook in sectoren met hoge eisen aan houdbaarheid en bescherming over te stappen op plantaardige oplossingen.

Uitdagingen: kosten en prestaties

Ondanks de technologische vooruitgang en de groeiende vraag naar plantaardige verpakkingen, zijn er nog steeds behoorlijk wat uitdagingen. De productiekosten van plantaardige verpakkingen zijn meestal hoger dan die van traditionele kunststoffen. Die kunnen een belemmering vormen voor bedrijven die opereren in prijsgevoelige markten. Vooral in de voedingsindustrie, waar marges vaak klein zijn, kunnen de kosten van duurzame verpakkingen de overgang naar plantaardige alternatieven vertragen.

Het segment voor flexibele verpakkingen, zoals zakken en folies, groeit snel: ze bieden veelzijdigheid en functionaliteit

Daarnaast zijn er prestatiegerelateerde uitdagingen. Sommige bioplastics zijn bijvoorbeeld minder geschikt voor bepaalde toepassingen waarbij langdurige houdbaarheid en extreme temperatuurbestendigheid nodig zijn. Onderzoekers en producenten werken echter hard aan oplossingen die deze beperkingen minimaliseren. Innovaties zoals gelaagde bioplastics en verbeterde barrièretechnologieën zorgen ervoor dat plantaardige verpakkingen steeds meer concurreren met conventionele kunststoffen.

Sterke R&D-initiatieven

Duitsland loopt voorop in Europa op het vlak van plantaardige verpakkingen. Het land beschikt over een robuuste recyclinginfrastructuur die de groei van biologisch afbreekbare verpakkingsmaterialen ondersteunt. Duitse bedrijven spelen een leidende rol in de ontwikkeling van geavanceerde plantaardige verpakkingsoplossingen, ondersteund door sterke R&D-initiatieven en overheidssubsidies. De markt wordt gekenmerkt door een hoog niveau van innovatie en een sterke focus op het verminderen van de milieu-impact, waardoor Duitsland zich positioneert als een belangrijke speler in de wereldwijde markt voor plantaardige verpakkingen.

Marktleiders en hun rol in innovatie

Europese bedrijven zoals Amcor en Mondi Group zijn marktleiders in de plantaardige verpakkingsindustrie. Deze bedrijven investeren zwaar in onderzoek en ontwikkeling om duurzamere, betaalbare verpakkingsoplossingen te bieden. Amcor heeft bijvoorbeeld een uitgebreid portfolio van biologisch afbreekbare en recycleerbare verpakkingsmaterialen ontwikkeld, terwijl Mondi zich richt op composteerbare en circulaire verpakkingen.

Hun investeringen in technologie en samenwerking met andere industrieën spelen een cruciale rol in het stimuleren van een bredere uitrol van plantaardige verpakkingen. Door strategische partnerschappen en voortdurende innovatie zorgen deze bedrijven ervoor dat plantaardige verpakkingen niet alleen milieuvriendelijker worden, maar ook concurrerend blijven op het gebied van prestaties en kosten.