Duurzaamheidsrapportering is niet langer een keuze, maar een verplichting

In een wereld van klimaatrampen, groene transities en steeds strengere wetgeving is duurzaamheidsrapportering geen keuze meer, maar een verplichting. Ann Peeters, projectleider bij de studiedienst van Agoria en expert in duurzaamheidsrapportering, legt uit wat deze verplichting inhoudt en waarom het zo belangrijk is, zowel voor grote als kleine ondernemingen.

Waarom is duurzaamheidsrapportering cruciaal voor bedrijven?

Ann Peeters: "De vraag of duurzaamheid een ‘must have’ of een ‘nice to have’ is, stellen we niet meer. Het is onmisbaar. Bedrijven staan voor twee grote uitdagingen. Enerzijds zijn er fysieke risico’s, zoals overstromingen en extreme hitte, die het gevolg zijn van klimaatverandering. Anderzijds is er de transitie naar een groene economie. Denk aan de verschuiving naar duurzame energiebronnen of de CO₂-tax. Deze veranderingen raken bedrijven financieel en operationeel."

Wat zijn de voordelen van duurzaamheidsrapportering?

"Rapporteren is meer dan regels volgen; het biedt ook kansen. Bedrijven krijgen inzicht in hun eigen impact en risico’s. Neem de dubbele materialiteitsoefening: daarmee kijk je zowel naar de impact van jouw bedrijf op de samenleving als naar hoe externe factoren, zoals klimaatverandering, jouw bedrijf beïnvloeden. Dit kan leiden tot nieuwe businessmodellen en innovaties, zoals het gebruik van waterstoftechnologie."

Versoepeling duurzaamheidsrapportage
De Europese Commissie kondigde onlangs een drastische versoepeling aan van de regelgevende en administratieve lasten voor bedrijven. Zo zal de Commissie onder meer de duurzaamheidsrapportage, die bedrijven verplicht de impact van hun activiteiten op mens en milieu te noteren, vereenvoudigen. Het voorstel beoogt een administratieve lastenvermindering van minstens 25% voor alle bedrijven en 35% specifiek voor kmo's tegen uiterlijk 2029. Dit moet niet alleen de kosten voor bedrijven verlagen, maar ook innovatie en duurzame groei stimuleren. Voortaan zal de rapportageverplichting alleen gelden voor bedrijven met meer dan 1000 werknemers en een omzet van meer dan 50 miljoen euro of een balanstotaal van meer dan 25 miljoen euro. Zo wordt zeker 80% van de bedrijven vrijgesteld van de CSRD-verplichtingen. Bedrijven die buiten de reikwijdte vallen, krijgen de optie om vrijwillig te rapporteren. De plannen moeten eerst nog worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de lidstaten in de Raad vooraleer ze in werking treden. De versoepeling van de rapportageverplichtingen maakt deel uit van een breder pakket aan maatregelen om de concurrentiekracht van de EU te verbeteren.

Wie zijn de belangrijkste stakeholders?

"Vroeger lag de focus op aandeelhouders, maar dat is veranderd. Vandaag kijken ook klanten, werknemers, banken, ngo’s en lokale gemeenschappen mee. Transparantie naar deze groepen bepaalt je reputatie en vergroot je concurrentiepositie. Bedrijven die hun duurzaamheidsverhaal op orde hebben, winnen vertrouwen en blijven relevant."

"Rapporteren is meer dan regels volgen; het biedt ook kansen"

Welke rol spelen banken?

"Banken zijn een cruciale schakel. Ze moeten zelf voldoen aan strenge duurzaamheidscriteria en verwachten hetzelfde van bedrijven die financiering aanvragen. Dit geldt niet alleen voor kredieten, maar ook voor investeringen. Zelfs kleinere bedrijven zullen transparant moeten zijn over hun duurzaamheidsinspanningen. Wie daar niet aan voldoet, loopt het risico afgewezen te worden. Dat kan grote gevolgen hebben, want zonder financiering komt je ‘licence to operate’ in gevaar."

Wat betekenen Scope 1, 2 en 3 in duurzaamheidsrapportering?

"CO₂-uitstoot is een belangrijk thema binnen rapportering, ingedeeld in drie scopes. Scope 1 omvat directe uitstoot, zoals verwarming en wagenpark. Scope 2 gaat over indirecte uitstoot, bijvoorbeeld door elektriciteitsverbruik. Scope 3 is het meest complex en gaat over emissies in de hele keten, zoals die van leveranciers of het gebruik van je producten."

Hoe zet je als bedrijf de eerste stappen?

"Het lijkt misschien overweldigend, maar dat hoeft het niet te zijn. Begin met een klein team dat verantwoordelijk is voor ESG (Environment, Social, Governance). Breng je grootste impact in kaart en stel duidelijke KPI’s op. Er zijn tools en stappenplannen beschikbaar, zoals de ‘7-stappenmethode’ die wij hebben ontwikkeld. Daarmee start je gestructureerd en doelgericht."

Waarom is nu het moment om te starten?

"Duurzaamheidsrapportering is geen toekomstverhaal meer; het is realiteit. Bedrijven die vandaag starten, nemen een voorsprong. Het is niet alleen een wettelijke verplichting, maar ook een strategische kans om je bedrijf toekomstbestendig te maken. Wie wacht, mist die kans én loopt het risico op achterstand."

Met haar heldere uitleg benadrukt Ann Peeters, die ook over het thema sprak tijdens het Food Process Seminar vorig jaar in november, dat duurzaamheidsrapportering niet alleen noodzakelijk is, maar ook kansen biedt voor groei, innovatie en een sterkere marktpositie. Een win-winsituatie voor bedrijven die nu in actie komen.