HOE IN VERSTEK ZAGEN
Wie plinten plaatst bij een laminaat-, vinyl- of parketvloer werkt de plinten het best in verstek af. Wat betekent 'in verstek' eigenlijk, en waarom kies je voor een verstekverbinding? Hoe zorg je er in de praktijk voor dat het verstek mooi aansluit. We geven enkele tips mee om het mooiste verstek te bekomen. Perfect voor plinten, maar ook handig als je sierlijsten wil plaatsen of kaders wil maken.
WAT IS EEN VERSTEK?
1. Een verstekverbinding is een hoekverbinding tussen twee latten waarbij van elke lat de helft van de hoek wordt weggehaald zodat de afwerking of de profilering zou doorlopen. In de praktijk: Als we twee latten in een hoek willen doen aansluiten zonder dat de kortste zijde zichtbaar is, kunnen we de latten schuin afkorten en met de zaagsnedes tegen elkaar plaatsen. Het grote voordeel is dat de zaagsnedes dan niet zichtbaar zijn. De tekening en kleur van de afwerking loopt door en de afrondingen en freesranden vormen een nette hoek.
Er zijn ook nadelen aan een verstekverbinding. De schuine zaagsnedes hebben een groter oppervlak. Omdat een zaagsnede vaak onbehandeld blijft, heb je dus meer kans op vochtschade. Bij tuinhout pas je dus niet zo snel een verstekverbinding toe. De hoeken van een verstekverbinding zijn ook scherper, dat maakt dat ze meteen gevoeliger zijn voor schade. Stenen plinten worden dan ook niet in verstek gezaagd.
soorten verstek
Er zijn drie soorten verstek, afhankelijk van de positie van de zaagsnede. Welk verstek je moet gebruiken, is afhankelijk van waarvoor de lijst of plint moet dienen.
2. VLAK VERSTEK
De zaagsnede loopt schuin door de breedste zijde van de plank. Een typisch voorbeeld van een vlak verstek is een kader. Om een vlak verstek te zagen moet je de lijst vlak onder je zaag leggen. Vlak verstek vind je ook in bouwtoepassingen. Denk maar aan afwerklijstjes, deurstijlen of bij kaders rond het raam.
3. KOPS VERSTEK
Kops verstek wordt schuin op de smalste zijde verzaagd. Dit wordt vooral bij plinten toegepast. Je zet de plint of lijst rechtop in je verstekzaag of verstekbak. Wat ook kan is de lijst vlak laten liggen, maar het zaagblad kantelen.
4. DUBBEL VERSTEK
Dubbel verstek is een combinatie van vlak en kops verstek. Het wordt gebruikt voor lijsten die schuin worden gemonteerd en langs zowel de bovenkant als de zijkant worden bevestigd. Dit gebruik je vooral bij plafondlijsten.
In theorie plaats je de lijst schuin onder je zaag. Dat is vaak moeilijk werken. Een schuine verstekbak helpt je om de juiste poitie te vinden. Bij een afkortzaag kan je ook de zaagrichting en de zaaghoek aanpassen.
VERSTEKZAGEN
Een verstek moet erg precies zijn om te werken: een kleine zaagfout zie je meteen. Daarom is het belangrijk om het juiste materiaal te gebruiken.
5. VERSTEKZAAG
5.1 Een verstekzaag is een handbediende zaag, uitgerust met een houder waarin het te zagen voorwerp kan rusten. De zaag zelf is bevestigd aan een geleider. Er is weinig speling op de zaag, dat resulteert in een erg precieze zaagsnede. De hoek tussen de zaag en het te zagen voorwerp kan erg fijn worden ingesteld. De meest voorkomende hoeken zijn 30°, 45°, 60°.
5.2 Het gebruik van een verstekzaag is nogal omslachtig, het gebruik blijft dus beperkt tot die toepassingen waar precisie primeert.
6. vERSTEKBAK
6.1 Een verstekbak is een handig hulpmiddel voor het zagen van plinten of sierlijsten, maar kleine kepers of smalle planken lukken ook. Je vindt er een groef in terug die in 90° staat. Je verstekbak dwingt je zaag dus haaks te zagen. Op die manier krijg je een mooie zaagsnede. Maar het stopt niet bij 90°. De grootste troef van zo’n verstekbak is, zoals de naam aangeeft, dat je er in verstek mee kan zagen. Er zijn ook groeven in die je zaagblad dwingen om ook in 45° te zagen, of voor andere vaak voorkomende hoeken zoals 30° of 60°.
6.2 Een verstekbak gebruik je steeds in combinatie met een kapzaag of rugzaag. De verstevigde rug van dit type zaag zorgt ervoor dat het zaagblad stugger is. Omdat de zaag dus minder gaat doorbuigen heb je een preciezere zaagsnede. Nog een tip bij het zagen: zorg dat je zaagblad altijd langs de afgewerkte kant in het hout gaat. Dat levert de mooiste zaagsnede op, de splinters gaan aan de achterzijde zitten.
7. SCHUINE VERSTEKBAK
Er bestaat ook een schuine verstekbak. Die is zo ontworpen zijn dat je je werkstuk tussen twee schuine wanden legt. Het voordeel hiervan is dat je makkelijker werkt omdat je werkstuk steviger gefixeerd zit. Zo’n schuine verstekbak is dus extra handig bij het verzagen van rondhout. Het hout zal niet wegrollen omdat het geklemd zit tegen de schuine wanden. Ook voor het verzagen van een dubbel verstek werkt zo’n schuine verstekbak beter. En hoeksierlijst sluit mooi aan en blijft perfect zitten tijdens het zaagwerk.
8. ZELF EEN VERSTEKBAK MAKEN
Een verstekbak heeft een aantal frequent voorkomende hoeken. Moet je voor een bepaalde project verschillende keren een hoek zagen die afwijkt van die standaard, dan kan je perfect een eigen verstekbak maken die je dan gebruikt in combinatie met een kapzaag. Let er dan wel op dat de verstekbak op maat van de zaag maakt, zodat je niet door de verstekbak zelf gaat zagen.
9. Afkortzaag
Ook met een elektrische afkortzaag kan je eenvoudig in verstek zagen. Je kan de zaagrichting aanpassen. Ligt je werkstuk vlak? Dan krijg je een vlak verstek. Staat je werkstuk rechtop dan heb je een kops verstek. Soms kan je ook het zaagblad van je machine kantelen. Als je ervoor kiest je werkstuk vlak te laten liggen, kan je ook een kops verstek krijgen. Pas je en de zaagrichting aan en kantel je het zaagblad dan verkrijg je een dubbel verstek. Op je machine kan je de hoek makkelijk instellen. De frequentere hoeken zijn gemarkeerd.
Een afkortzaag heeft wel een nogal dik zaagblad. Bij het zagen moet je dus erg goed opletten waar de zaag terechtkomt, en waar de zaagsnede zich gaat bevinden. Zeker met een gekanteld zaagblad is dat vaak moeilijk in te schatten. Oefen eens de zaagsnede op een stukje resthout, indien mogelijk.
Verstek in de praktijk: Plinten
10. Buitenhoek
De buitenhoek is het moeilijkst. Bij het plaatsen van plinten begin je steeds bij de moeilijkste punten. Markeer de juiste maat. Doe dat met een scherp potlood of een mes, zo werk je precies. Teken eveneens de juiste zaagrichting af. Zaag de plint af onder een hoek van 45°.
Tip : Lijm de twee delen van het verstek aaneen, vóór je de plinten tegen de muur kleeft. Anders riskeer je de naad open te duwen bij het vastmaken van de plint.
11. Binnenhoeken
De binnenhoek is een eenvoudigere hoek. Je kan aftekenen in welke richting je moet zagen. Ook nu zaag je, in theorie, de plint af onder een hoek van 45°.
Tip: In de praktijk is een hoek van een kamer bijna nooit perfect 90°. Zaag dus net ietsje minder dan 45° af. Dat lukt als je een afstandhoudertje steekt tussen de verstekbak en de plint. Als de hoek te klein is, gaat de zichtbare fout bovenaan zitten, dat kleine beetje valt makkelijk weg te werken met kit. Is de hoek te groot, dan zit de zichtbare fout vooraan, en dat is moeilijker te camoufleren.
12. Verlengen
Wat ook voorkomt, bij langere muren dan, is dat een plint niet lang genoeg is. Twee plinten tegen elkaar zetten doe je ook steeds in verstek. Als je recht op recht zou werken, kan je moeite hebben om de plinten op hun plaats te krijgen. En kunnen er, bij uitzetten van de plinten, spanningen ontstaan.
13. Stoppen
Het laatste waar we aandacht aan willen besteden is een plint laten stoppen. Het komt niet zo vaak voor dat het begin of eind van een plint zichtbaar is, maar als het zo is, dan valt de onafgewerkte kopse kant vaak op. Dus ook daar werk je het best met een verstek. De lengte van het eindstukje is dan gelijk aan de dikte van je plint. Ook dit verstekje lijm je vast voor je de plint tegen de muur kleeft.
VERSTEK in de praktijk: plafondlijsten
Juiste hoek bepalen
Een handig hulpmiddel om het juiste verstek beet te hebben bij het plaatsen van plafondlijsten is je hoek visualiseren op je verstekbak. Dit doe je door je verstekbak in de hoek te houden waar je je lijst wil bevestigen.
De achterkant van je verstekbak, waartegen de lijst gaat steunen, komt gelijk met de muur waarop de lijst komt en de onderkant gelijk met het plafond. Zo kan je gemakkelijk zien welke zaagsnede je moet gebruiken. Als je je vinger dan op de snede houdt, heb je zeker het juiste verstek beet.
Je kan natuurlijk ook gewoon op je lijst aanduiden in welke richting je je verstek moet zagen. In die richting moet je straks ook zagen. Leg daarna je sierlijst in je verstekbak. Als het lijntje gelijk ligt met de zaagsnede heb je ook meteen het juiste verstek beet.
